Majör Depresif Bozukluk Hakkında




Majör depresif bozukluk yaygın olarak görülür ve başlıca işlevsellik kaybı nedenidir.1,2

  • Majör depresif bozukluk (MDB) başka bir tıbbi durumdan kaynaklanmayan, uzun süreli ve klinik olarak anlamlı depresyon belirtileri ile karakterizedir.1

  • Yaşam boyu prevalansı %3-21 olan2,3 MDB'nin çeşitli alt tipleri, artan intihar riski de dahil olmak üzere anlamlı morbidite, işlevsellik kaybı ve mortalite4,5 ile ilişkilidir.6

  • MDB'nin daha geniş toplumsal etkisi7, çalışma ve üretken olma yeteneğinin azalmasıyla da dikkate değerdir.8

  • Terapötik yaklaşımlar farmakolojik ve farmakolojik olmayan tedavileri içerir, ancak her 10 hastadan 3'ü tedaviye yanıt vermez ve tedaviye dirençli olarak kabul edilir (tek bir majör depresyon atağı sırasında iki veya daha fazla antidepresana yanıt vermeme durumu).9
MDB'nin prevalansı %10-20'dir.

Dünya Sağlık Örgütü 2015 tahminlerine göre, Avrupa'da 40 milyondan fazla insan depresyon sıkıntısı çekmektedir.10

MDB prevalansına ilişkin 2020 tarihli bir sistematik inceleme, Avrupa'da yetişkinler arasında yaşam boyu prevalansın %3-21 arasında olduğunu ortaya koymuştur.2,11 Bu, dünya çapında 29 ülkede yürütülen 38 anketten elde edilen verileri içermektedir ve Avrupa'nın en yüksek bölgesel ortalama yaşam boyu ve 12 aylık prevalansa sahip olduğunu göstermiştir (sırasıyla %11,32 ve %5,2).11

Avrupa'da MDB'nin Yaşam Boyu Prevalansı2,11

2
3
1,5
2,5
3,5
4,5
9,1
10,5
1,6

Majör depresif atak yaşayan 2.811 yetişkin hastayı içeren geniş bir kesitsel çalışma, aşağıdaki belirti sıklıklarını belirlemiştir:12

21


Ayrıca, majör depresyonu olan hastalarda intihar riski anlamlı derecede yüksektir ve tedaviye dirençli depresyonu (TDD) olanlar arasında daha da fazladır.13

İtalya'da majör depresyonu olan 324 hasta ve yakınları ile yapılan bir anketten aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir:7

y1
y2
y3

Not: Bu veriler, hasta ve bakım verenlerinden oluşan karma bir popülasyona ilişkin olup her grup için ayrı veriler sunulmamıştır.

MDB'nin hastalar ve etrafındaki kişiler üzerindeki etkisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için "Yaşam Kalitesi" isimli sayfayı ziyaret edin.

MDB'nin Sınıflandırılması

MDB, 2013 Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-5) 1 veya Uluslararası Hastalık Sınıflandırması 10. Revizyonu (ICD-10) ruhsal ve davranışsal bozukluklar sınıflandırmasına göre sınıflandırılır.14

Prognoz


MDB genellikle, ilk olarak 1991'de MacArthur Vakfı Depresyon Psikobiyolojisi Üzerine Araştırma Ağı çalışma grubu tarafından kavramsallaştırılan kronik bir seyir izler.15 Ortalama olarak, bir hasta yaşam boyu ortalama 3,9 atakla karşılaşır ve en uzun atak 26 hafta sürer.16

MDB'de relaps ve nüks

MDB'deki temel evreler ve sonuçlar üzerine fikir birliği oluşturulmuş ve 2006'da revize edilmiş,19,20 ardından 2019'da güncel kanıtlara dayalı değişiklikler yayımlanmıştır.21


MDB' nin Temel Evreleri ve Tanımları (2019)21
25
12-1
1ye
2ye
3ye
4ye
5ye

COVID-19 pandemisi, Avrupa'daki tüm yaş gruplarında, özellikle işini kaybetmiş olanlar arasında ruh sağlığında olumsuz etkiye neden olmuştur.26


Türkiye'de MDB prevalansı, COVID-19 pandemisi ile birlikte %38'in üzerinde artış göstermiştir.27

Majör depresyonun nedenleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için "MDB' nin Nedenleri" isimli sayfayı ziyaret edin.

MDB'nin Etkisi

Dünya Sağlık Örgütü, ruh sağlığı sorunlarının dünya çapında işlevsellik kaybının önde gelen nedeni olduğunu bildirmektedir.28

Genel popülasyona kıyasla MDB'li hastalar, aşağıdaki durumlarda anlamlı derecede daha yüksek oranlara sahiptir:29

MDB ve Komorbiditeler

Çalışmalar sürekli olarak fiziksel komorbiditeler ile MDB arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermiştir.11,13


Dünya Sağlık Araştırması, bir veya daha fazla kronik fiziksel hastalığı olan 60 ülkedeki katılımcıların %9 ila %23'ünde komorbid depresyon olduğunu göstermiştir.30

Bu çalışmada, depresyon ile aşağıdakiler arasında anlamlı bir ilişki görülmüştür:25

30

Ayrıca, depresyonu olan hastaların iskemik kalp hastalığı geliştirme olasılığı genel popülasyona kıyasla 1,5 kattan fazladır.31

42-16
42-55

Bipolar bozukluğu olan hastalar depresif belirtiler yaşarlar, ancak psikotik belirtilerin varlığı nedeniyle majör depresyon sınıflandırmasına girmezler.1

Doğum Sonrası ve Doğum Öncesi Depresyon

Doğum sonrası ve doğum öncesi depresyon, gebelik sırasında veya doğumdan sonraki 4 hafta içinde başlar.1 Belirtiler arasında duygudurum değişiklikleri, halüsinasyonlar ve yenidoğanı öldürme düşünceleri ile karakterize şiddetli psikotik ataklar yer alır.1

Sistematik bir literatür incelemesinde, önceden sağlıklı olan ve daha önce depresyon öyküsü olmayan 10 kişiden 1'inden fazlası doğum sonrası depresyon belirtileri göstermiştir.34 Daha az yaygın olmakla birlikte, erkekler de doğum sonrası depresyon yaşayabilir.

Dünya çapında bazı gruplar COV1D-19 pandemisi sırasında gebe kadınlar arasında yüksek düzeyde anksiyete ve depresyon belirlemiş olup35,36 konuya ilişkin Türkiye de de bazı veriler bulunmaktadır.37

Doğum sonrası depresyon için bazı risk faktörleri şunları içerebilir:38

mh4
Psikotik Depresyon

Psikotik depresyonun ICD-10 sınıflandırması [kategori F32.2], sıradan sosyal aktivitelerin imkansız olduğu kadar şiddetli halüsinasyonlar, sanrılar, psikomotor retardasyon veya stupor varlığını gerektirir.14

2013 tarihli bir sistematik inceleme ve meta analiz, MDB ile benzer bir cinsiyet dağılımı ile %0,35-1'lik bir yaşam boyu prevalans bildirmiştir.39

Hastalar genellikle, psikotik olmayan depresif hastalara kıyasla daha şiddetli hastalıkla başvururlar ve hastanede kalış süreleri daha uzundur.40 Risk faktörlerine ilişkin sınırlı araştırmalar, ailede psikoz ve bipolar bozukluk öyküsü olduğunu saptamıştır.39,40

Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu

Mevsimsel duygudurum bozukluğu, mevsim değiştiğinde belirtilerin düzelme eğiliminde olduğu, belirgin mevsimsel kalıpları izleyen geçici semptomatoloji ile karakterizedir.1,41

Mevsimsel duygudurum bozukluğu genellikle güneş ışığının az olduğu aylarda ortaya çıkar ve hastalar aşağıdaki durumları bildirir:

Tedaviye Dirençli Depresyon

MDB'li 10 hastadan 3 kişiye kadarı antidepresan tedavisine yanıt vermez ve bu durum tedaviye dirençli depresyon (TDD) olarak kabul edilir (tek bir majör depresyon atak sırasında iki veya daha fazla antidepresana yetersiz yanıt verirler).9

TDD'nin MDB'ye kıyasla hastaların ve ailelerinin yaşamları üzerinde artmış bir etkisi vardır:

7272
MDB'ye Bağlı Psikiyatrik Acil Durum

Psikiyatrik acil durum, tedavi edilmediği takdirde zarara (bireye veya başkalarına) yol açabilecek akut bir davranış, duygudurum veya düşünce bozukluğu olarak tanımlanır.44

Depresyonlu hastalar, depresyonu olmayanlara göre daha sık hastane acil servislerine başvururlar.45,46 Prospektif bir kohort çalışmasında, MDB si olanların, MDB si olmayanlara kıyasla acil servis ziyaretlerinin oranında %61'lik bir artışa ve hastaneye yatış oranlarında %49'luk bir artışa sahip olduğu belirlenmiştir.45 Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan kesitsel bir çalışma, tüm acil servis ziyaretlerinin yaklaşık %11'inin depresyon hastaları tarafından gerçekleştirildiğini göstermiştir.46

Depresyon, intihar nedeniyle ölen insanlar arasında en yaygın görülen psikiyatrik bozukluktur. Depresyon hastalarında intihar riski ile ilişkili faktörler şunlardır: Erkek cinsiyet, ailede psikiyatrik bozukluk öyküsü, önceki intihar girişimleri, daha şiddetli depresyon, umutsuzluk, alkol/madde kullanımı ve anksiyete gibi komorbid durumlar.47


Depresyon belirtileri ve MDB tanısının nasıl koyulduğu hakkında daha fazla bilgi edinmek için "Tanı ve Belirtiler" isimli sayfayı ziyaret edin.

Kısaltmalar

ACNP: Amerikan Nöropsikiyatri Koleji, DSM-5: Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı, HAMD-17: Hamilton Depresyon Değerlendirme Ölçeği, ICD-10: Uluslararası Hastalık Sınıflandırması 10. Revizyon, MDB: Majör Depresif Bozukluk, TDD: Tedaviye Dirençli Depresyon.

Referanslar

[1] Edition, F. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Am Psychiatr. Assoc 21, 591–643 (2013).

[2] Bromet, E. et al. Cross-national epidemiology of DSM-IV major depressive episode. BMC Med. 9, 1–16 (2011).

[3] Vandeleur, C. L. et al. Prevalence and correlates of DSM-5 major depressive and related disorders in the community. Psychiatry Res. 250, 50–58 (2017).

[4] Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 354 diseases and injuries for 195 countries and territories, 1990-2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. Lancet (London, England) 392, 1789–1858 (2018).

[5] Lasserre, A. M. et al. Clinical and course characteristics of depression and all-cause mortality: A prospective population-based study. J. Affect. Disord. 189, 17–24 (2016).

[6] Handley, T., Rich, J., Davies, K., Lewin, T. & Kelly, B. The Challenges of Predicting Suicidal Thoughts and Behaviours in a Sample of Rural Australians with Depression. International Journal of Environmental Research and Public Health vol. 15 (2018).

[7] Fiorillo, A. et al. Family burden in major depression: a multicentric survey in 30 italian mental health centres. Eur. Psychiatry 26, 625 (2011).

[8] Fit Mind, Fit Job. (2015) doi:10.1787/9789264228283-EN.

[9] European Medicines Agency. Guideline on clinical investigation of medicinal products in the treatment of depression. EMA/CHMP/185423/2010 Rev. www.ema.europa.eu/en/documents/scientific-guideline/guideline-clinical-investigation-medicinal-products-treatment-depression_en.pdf.

[10] Depression and Other Common Mental Disorders Global Health Estimates.

[11] Gutiérrez-Rojas, L., Porras-Segovia, A., Dunne, H., Andrade-González, N. & Cervilla, J. A. Prevalence and correlates of major depressive disorder: a systematic review. Rev. Bras. Psiquiatr. 42, 657–672 (2020).

[12] Perugi, G. et al. Mixed features in patients with a major depressive episode: the BRIDGE-II-MIX study. J. Clin. Psychiatry 76, e351-8 (2015).

[13] Corral, R. et al. Suicidality and Quality of Life in Treatment-Resistant Depression Patients in Latin America: Secondary Interim Analysis of the TRAL Study. Front. psychiatry 13, 812938 (2022).

[14] The ICD-10 classification of mental and behavioural disorders : clinical descriptions and diagnostic guidelines. apps.who.int/iris/handle/10665/37958.

[15] Reed, P. M. et al. MultiSector Dynamics: Advancing the Science of Complex Adaptive Human‐ Earth Systems. Earth’s Futur. e2021EF002621 (2022).

[16] Hasin, D. S. et al. Epidemiology of Adult DSM-5 Major Depressive Disorder and Its Specifiers in the United States. JAMA psychiatry 75, 336–346 (2018).

[17] Harmer, B., Lee, S., Duong, T. vi H. & Saadabadi, A. Suicidal Ideation. (StatPearls Publishing, Treasure Island (FL), 2021).

[18] Innes, H., Lewsey, J. & Smith, D. J. Predictors of admission and readmission to hospital for major depression: A community cohort study of 52,990 individuals. J. Affect. Disord. 183, 10–14 (2015).

[19] Frank, E. et al. Conceptualization and Rationale for Consensus Definitions of Terms in Major Depressive Disorder: Remission, Recovery, Relapse, and Recurrence. Arch. Gen. Psychiatry 48, 851–855 (1991).

[20] Rush, A. J. et al. Report by the ACNP Task Force on response and remission in major depressive disorder. Neuropsychopharmacol. Off. Publ. Am. Coll. Neuropsychopharmacol. 31, 1841–1853 (2006).

[21] de Zwart, P. L., Jeronimus, B. F. & de Jonge, P. Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review. Epidemiol. Psychiatr. Sci. 28, 544–562 (2019).

[22] Sullivan, P. F., Neale, M. C. & Kendler, K. S. Genetic epidemiology of major depression: review and meta-analysis. Am. J. Psychiatry 157, 1552–1562 (2000).

[23] Angst, J. et al. The epidemiology of common mental disorders from age 20 to 50: results from the prospective Zurich cohort Study. Epidemiol. Psychiatr. Sci. 25, 24–32 (2016).

[24] Smith, D. J. et al. Prevalence and characteristics of probable major depression and bipolar disorder within UK biobank: cross-sectional study of 172,751 participants. PLoS One 8, e75362 (2013).

[25] Widom, C. S., DuMont, K. & Czaja, S. J. A prospective investigation of major depressive disorder and comorbidity in abused and neglected children grown up. Arch. Gen. Psychiatry 64, 49–56 (2007).

[26] Tackling the mental health impact of the COVID-19 crisis: An integrated, whole-of-society response. www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/tackling-the-mental-health-impact-ofthe- covid-19-crisis-an-integrated-whole-of-society-response-0ccafa0b/.

[27] Global prevalence and burden of depressive and anxiety disorders in 204 countries and territories in 2020 due to the COVID-19 pandemic. Lancet (London, England) 398, 1700–1712 (2021).

[28] Depression. www.who.int/news-room/fact sheets/detail/depression.

[29] Jaffe, D. H., Rive, B. & Denee, T. R. The humanistic and economic burden of treatment-resistant depression in Europe: a cross-sectional study. BMC Psychiatry 19, 247 (2019).

[30] Moussavi, S. et al. Depression, chronic diseases, and decrements in health: results from the World Health Surveys. Lancet (London, England) 370, 851–858 (2007).

[31] Charlson, F. J. et al. The contribution of major depression to the global burden of ischemic heart disease: a comparative risk assessment. BMC Med. 11, 250 (2013).

[32] Al-Harbi, K. S. Treatment-resistant depression: therapeutic trends, challenges, and future directions. Patient Prefer. Adherence 6, 369–388 (2012).

[33] Newhill, C. E. Psychiatric emergencies: Overview of clinical principles and clinical practice. Clin. Soc. Work J. 17, 245–258 (1989).

[34] Shorey, S. et al. Prevalence and incidence of postpartum depression among healthy mothers: A systematic review and meta-analysis. J. Psychiatr. Res. 104, 235–248 (2018).

[35] Lebel, C., MacKinnon, A., Bagshawe, M., Tomfohr-Madsen, L. & Giesbrecht, G. Corrigendum to elevated depression and anxiety symptoms among pregnant individuals during the COVID-19 pandemic journal of affective disorders 277 (2020) 5-13. Journal of affective disorders vol. 279 377–379 (2021).

[36] Shorey, S. Y., Ng, E. D. & Chee, C. Y. I. Anxiety and depressive symptoms of women in the perinatal period during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Scand. J. Public Health 49, 730–740 (2021).

[37] Aba, Y. A., Dulger, O., Sık, B. A. & Ozolcay, O. Levels and Predictors of Anxiety and Depression in Turkish Pregnant Woman During the Covid-19 Pandemic. Rev. Bras. Ginecol. e Obstet. Rev. da Fed. Bras. das Soc. Ginecol. e Obstet. 44, 100–108 (2022).

[38] Zhao, X. & Zhang, Z. Risk factors for postpartum depression: An evidence-based systematic review of systematic reviews and meta-analyses. Asian J. Psychiatr. 53, 102353 (2020).

[39] Jääskeläinen, E. et al. Epidemiology of psychotic depression - systematic review and meta-analysis. Psychol. Med. 48, 905–918 (2018).

[40] Buoli, M., Caldiroli, A. & Altamura, A. C. Psychotic versus non-psychotic major depressive disorder: a comparative naturalistic study. Asian J. Psychiatr. 6, 333–337 (2013).

[41] American Psychiatric Association. Seasonal affective disorder. psychlatry.org/patients-familles/depression/seasonal-affective-disorder.

[42] Heerlein, K. et al. Real-world evidence from a European cohort study of patients with treatment resistant depression: Baseline patient characteristics. J. Affect. Disord. 283, 115–122 (2021).

[43] Madsen, K. B. et al. Cause-specific life years lost in individuals with treatment-resistant depression: A Danish nationwide register-based cohort study. J. Affect. Disord. 280, 250–257 (2021).

[44] Sudarsanan, S., Chaudhury, S., Pawar, A. A., Salujha, S. K. & Srivastava, K. Psychiatric Emergencies. Med. journal, Armed Forces India 60, 59–62 (2004).

[45] Beiser, D. G., Ward, C. E., Vu, M., Laiteerapong, N. & Gibbons, R. D. Depression in Emergency Department Patients and Association With Health Care Utilization. Acad. Emerg. Med. Off. J. Soc. Acad. Emerg. Med. 26, 878-888 (2019).

[46] Hill, T. et al. Analysis of emergency department visits for all reasons by adults with depression in the United States. BMC Emerg. Med. 20, 51 (2020).

[47] Hawton, K., Casañas I Comabella, C., Haw, C. & Saunders, K. Risk factors for suicide in individuals with depression: a systematic review. J. Affect. Disord. 147, 17–28 (2013).

CP-312087